Temperatuur en vochtregeling in musea is van groot belang om veroudering van objecten tegen te gaan. De meeste kunstwerken en artefacten in musea en bibliotheken zijn gemaakt van natuurlijke materialen welke gevoelig zijn voor temperatuur en vochtigheid. Het vochtgehalte van canvas, hout, perkament en papier zal evenwicht zoeken met de vochtigheid en temperatuur van de omgevingslucht en externe invloeden zoals bezoekers, ventilatie en andere factoren kunnen veranderingen in vocht en temperatuur veroorzaken en hierdoor de structuur en fysieke kenmerken van deze objecten beïnvloeden wat permanente schade aan schilderijen en andere waardevolle kunstwerken tot gevolg kan hebben.
Het is dus in musea en bibliotheken van groot belang dat specifieke omstandigheden van de omgeving gedurende langere periodes nauwkeurig in acht worden genomen om hiermee de bescherming te garanderen en de integriteit van oude artefacten te behouden.
Temperatuurregeling
Koelere temperaturen verlengen de levensduur van materialen. Echter bij een constante relatieve vochtigheid, zal een snelle temperatuurverandering schade toe kunnen brengen aan materialen zoals metalen, steen, films, kunststoffen of wax. Hoge temperaturen versnellen de snelheid van oxidatie en smelten hittegevoelige materialen. Inherent broze materialen, zoals kunststoffen en rubber, moeten worden bewaard bij koele temperaturen met lage RH-niveaus om daarmee het natuurlijke verouderingsproces te vertragen.
De temperatuur op zich heeft zelden direct invloed op de objecten zelf echter fluctuerende warmte kan objecten beschadigen of in gevaar brengen.
Variërende temperaturen kunnen het volgende tot gevolg hebben:
- Variaties in materiaalvochtigheid waardoor gevoelige objecten kunnen beschadigen. Dit is de belangrijkste reden voor temperatuurregeling.
- Versnelling van chemische en biologische processen.
- Materialen die uitzetten en krimpen. Dit is vooral schadelijk voor composietmaterialen, zoals bakstenen, glasvezel, hout; met onderdelen met verschillende uitzettingscoëfficiënten.
- Mensen die werken of het museum bezoeken, kunnen zich ongemakkelijk voelen.
Wat is een aanbevolen temperatuurniveau?
Het aanbevolen temperatuurniveau voor objecten in musea ligt tussen de 16 tot 20°C. Het is onwaarschijnlijk dat deze objecten worden beschadigd door temperaturen tussen 10 en 20 °C, maar bezoekers kunnen zich ongemakkelijk voelen in ruimtes met een temperatuur onder de 16 °C. Bij omgevingstemperaturen onder de 10°C kan sneller condensatie ontstaan. Temperaturen boven de 20°C zijn ook niet meer comfortabel voor bezoekers en kan de veroudering van objecten versnellen.
Omdat bezoekers de magazijnen van musea over het algemeen niet bezoeken is het mogelijk om de temperatuur op die locaties lager dan 16 °C te houden. Er moet echter wel rekening meer gehouden worden dat objecten die naar de openbare ruimtes overgebracht worden dan langzaam geacclimatiseerd worden om het vochtintreding en condensatie te voorkomen.
Relatieve vochtigheidsregeling
Photo Credit: www.whitealuminum.com
Een ideaal omgevingsklimaat heeft een relatieve vochtigheid die ligt de 40% en 70%.
Kwetsbare objecten kunnen droog en broos worden wanneer de relatieve luchtvochtigheid onder de 40% daalt. De maximale waarde van de relatieve vochtigheid wordt bepaald door het niveau waarop schimmelgroei begint, wat bij ten minste 70% ligt. Daarnaast is het ook cruciaal om relatieve vochtigheid in een ruimte constant en stabiel te te houden.
Hygroscopische materialen kunnen namelijk opzwellen en krimpen als de temperatuur van de lucht regelmatig varieert. Hierdoor ontstaat interne spanning en schade. Dit is vooral problematisch in composiet producten omdat verschillende materialen ook verschillende uitzettingscoëfficiënten hebben.. Het uitzetten van het ene materiaal kan vervorming van het andere materiaal veroorzaken, wat vervolgens weer resulteert in spanning en in het ergste geval, tot schade.
De aanwezigheid van vocht kan ook leiden tot aantasting van museumobjecten doordat dit de invloeden van luchtvervuiling en/of andere gevaarlijke stoffen kan veroorzaken of versnellen.
Wat beïnvloed de temperatuur en vochtwaarde van het Museum
Er zijn veel factoren die de temperatuur en vochtwaarde in het gebouw, de ruimte of vitrine beïnvloeden, maar deze zijn grofweg in te delen in twee verschillende groepen.
Ten eerste zijn de externe factoren:
- Als het gebouw in slechte staat verkeert of slecht wordt beheerd, kan overtollig water of opstijgend vocht leiden tot hoge luchtvochtigheid.
- Als het gebouw niet wordt beschermd, kunnen plotselinge klimatologische omstandigheden drastische schommelingen veroorzaken.
- Direct zonlicht kan leiden tot aanzienlijke toename van de warmte en grote dag-nacht verschillen, vooral door metalen daken en glazen dakramen.
Ten tweede zijn de interne factoren:
- Omgevingsomstandigheden die afwijken van de omgevingsomstandigheden kunnen worden veroorzaakt door een slechte luchtcirculatie of ventilatie.
- Verwarmingssystemen die overdag voor warmte worden gebruikt, kunnen dag-nacht variaties veroorzaken.
- Vocht wordt geproduceerd door mensen, vooral op regenachtige dagen.
- Gelokaliseerde plekken met hoge temperatuur en lage RH kunnen ontstaan in vitrines met spotlights.
- Geplaatst onder objecten, radiatoren of verwarmingseenheden kan aanzienlijke dalingen in RH veroorzaken.
- Vitrines kunnen worden gemaakt om ideale microklimaten voor een bepaald museumstuk te creëren. Om te voorkomen dat juist het omgekeerde gebeurt, is het belangrijk om zorgvuldig de uitvoering en locatie van de vitrine te kiezen.
Let op regelmatige en continue voorkomende schommelingen in temperatuur en vochtwaarde
Photo Credit: lowy1907.com
Let bij het bewaken van de temperatuur en vochtwaarde in uw museum vooral op frequent voorkomende schommelingen omdat juist schommelingen ernstige schade kunnen toebrengen aan museumobjecten.
Juist die schommelingen die langzaam genoeg plaats vinden zodat het materiaal de waarde aan kan nemen maar toch regelmatig wijzigen hebben als gevolg dat het materiaal constant in beweging onder spanning en hierdoor continue veroudering ondergaat.
Sommige objecten zijn gevoeliger voor variërende vocht en temperatuurwaarden dan andere. Het is belangrijk om objecten daarom in opslag goed verpakt en bedekt met zuurvrij weefsel opgeslagen worden. Daarnaast is het bij transport naar een andere locatie belangrijk om het pakket te voorzien van een behuizing of deken zodat het geen invloed ondervind van het verplaatsen door omgevingen met verschillende vocht en temperatuurwaarden. Daarnaast heeft het vervoer in een juiste behuizing of deken het voordeel dat het object hierdoor een geleidelijkere acclimatisatie heeft naar de nieuwe omstandigheden.
Essentiële stappen voor het beheersen van de klimaat omstandigheden
Musea kunnen het volgende doen om de negatieve impact van externe factoren op het binnenklimaat te beperken:
- Uitvoeren van constructie en energie efficiëntie inspecties. Dit is om ervoor te zorgen dat de structuur in goede staat en goed beschermd is want het onderhouden van deze constructie is van belang omdat dit fungeert als de eerste bescherming tegen de elementen.
- Ramen gesloten houden.
- Het plaatsen van dubbele deuren, draaideuren of een foyer waardoor toegangsdeuren zoveel mogelijk gesloten kunnen blijven.
- Het verminderen van de impact van direct zonlicht bijvoorbeeld door het gebruik van thermische isolatiefolie op ramen en dakramen.
- Bouw en behoud van een stabiel binnenklimaat door efficiënt gebruik van kachels, airconditioning, luchtbevochtigers en ontvochtigers.
Aangezien het belangrijkste doel van temperatuur- en vochtigheidsregeling is om een constante relatieve vochtigheid te handhaven, is het doel om de temperatuur binnen de ruimte zo gering mogelijk te laten fluctueren aangezien dit een gunstig effect heeft op de stabiliteit van de relatieve vochtigheid. In plaats van een thermostaat te gebruiken welke puur via gemeten temperatuur geregeld wordt kan het gebruik van een humidistat voordelen bieden om de temperatuur aan te passen. Luchtbevochtigers of lucht ontvochtigers kunnen een gunstiger alternatief bieden bij omstandigheden waarin de luchtvochtigheid veel schommelt.
Hoewel het handhaven van stabiele waardes voor temperatuur van cruciaal belang zijn voor het museum, kunnen er ook maatregelen genomen worden om de energie-efficiëntie te verbeteren.
Het is het overwegen waard om een bredere benadering van klimaatbeheer toe te passen door minder gebruik te maken van kunstmatige middelen om de temperatuur en vochtigheid te veranderen. Dit kan weliswaar leiden tot een bredere range in het gewenste RH en temperatuur, maar biedt het grote voordeel dat dit de ecologische voetafdruk wel verkleint.
Bewaking van temperatuur en vochtigheidsniveau
AKCP Wireless Tunnel gecombineerde vocht en temperatuur sensor
Monitoring van de temperatuur en vochtregeling in musea is van groot belang om veroudering van schilderijen en objecten tegen te gaan.
Allereerst is het van belang om zorgvuldig de optimale waardes van relatieve vochtigheid en temperatuur voor uw objecten te bepalen. Daarnaast is het goed om uw omgeving te bekijken en te inventariseren welke mogelijkheden er zijn om snelle en/of plotselinge veranderingen in temperatuur en vochtwaarde te voorkomen en de huidige omstandigheden te verbeteren. Denk hierbij aan het sluiten van deuren en ramen, het blinderen van ramen en het toevoegen van meer ventilatie of verwarming.
Vervolgens dient u de gewenste of vereiste omgevingsomstandigheden te handhaven. Registreren en visualiseren van gegevens in verloop van de tijd is daarvoor van belang en tevens om realtime meldingen te ontvangen wanneer vooraf gedefinieerde grenswaarden overschreden worden. Wanneer de waarden binnen het gewenste bereik liggen, dient de sensor als een datalogger waarbij de gegevens gebufferd en regelmatig gesynchroniseerd met de gateway. De IP66 geclassificeerde behuizing biedt de juiste vochtbescherming waardoor deze ook geschikt is voor gebruik in buitenomgevingen. Voor de montage van de sensoren staan verschillende mogelijkheden ter beschikking, dit kan op een TS DIN rail, als wandmontage of met een kabelbinder/buisklem. En de sensoren kunnen gekoppeld worden met elke AKCP Wireless Tunnel™ gateway.
Tevens is het mogelijk om gebruik te maken van SNMP temperatuursensoren. Deze zijn ontworpen om nauwkeurig temperatuursensor waarden op te nemen en zijn uitermate geschikt voor het geven van geavanceerde waarschuwingen voor temperatuurschommelingen welke gevoelige apparatuur kunnen beschadigen.
Conclusie
Het belang van temperatuur en relatieve vochtigheid bij de behandeling van de inzameling moet niet worden onderschat. Als de klimaat omstandigheden niet goed zijn, betekend dit dat de goederen verouderen en verweren. Schimmel, knaagdieren, verval en kromtrekken zijn enkele van de problemen die kunnen ontstaan als deze elementen niet veilig en onder controle worden gehouden.
Voor bijna elke commerciële en industriële toepassing biedt MCB techniek een oplossing met AKCP EMS-systemen. Een systeem wat voldoet aan de eisen van de industrie bestaat bijvoorbeeld uit een combinatie van intelligente basiseenheden (sensorProbe, securityProbe en de sensorProbe + -serie), sensoren en centrale beheersoftware (AKCPro Server).
Referenties:
https://www.carel.com/why-are-temperature-and-humidity-control-important-in-museums
https://www.museumsgalleriesscotland.org.uk/advice/collections/temperature-and-humidity-in-museums/